Giá quặng sắt nhập khẩu giao ngay tại cảng biển miền Bắc Trung Quốc do Argus công bố tuần qua đã giảm 22,2% xuống còn 100,5 USD/tấn. Như vậy, giá nguyên liệu chính trong sản xuất thép này đã mất 57,4% từ mức cao kỷ lục 235,6 USD/tấn đạt được vào ngày 12/5.

Mặc dù giá tăng lên mức cao kỷ lục hồi tháng 5 được hỗ trợ bởi các yếu tố cơ bản, và đợt giá giảm gần đây cũng có những lý do hợp lý, nhưng việc giá giảm quá mức có lẽ là dấu hiệu cho thấy sự quan tâm của nhà đầu cơ giá đối với một thị trường mà trước đây được hậu thuẫn bởi các nhà khai thác mỏ và các nhà máy thép.

Nguyên nhân chính dẫn tới việc giá giảm là do Trung Quốc - nước nhập khẩu khoảng 2/3 tổng khối lượng quặng sắt vận tải đường thủy trên toàn cầu, cắt giảm sản lượng thép trong 6 tháng cuối năm nay để đảm bảo rằng lượng cung thép cả năm nay không vượt quá mức kỷ lục 1,065 tỷ tấn của năm 2020.

Giá các nguyên liệu sản xuất thép hiện đã giảm 57,4% từ mức cao kỷ lục 235,55 USD/tấn đạt được vào ngày 12/5.

Nguồn cung quặng sắt trên thế giới vài tháng gần đây đã dần được cải thiện sau giai đoạn suy giảm. 

Yếu tố chính đằng sau sự sụt giảm là do Trung Quốc cắt giảm sản lượng thép trong nửa cuối năm 2021, để đảm bảo rằng sản lượng cả năm không vượt quá mức kỷ lục 1,065 tỷ tấn so với năm ngoái.

Trong khi đó, nguồn cung quặng sắt trên thế giới vài tháng gần đây đã dần được cải thiện, sau giai đoạn suy giảm trước đó bởi thời tiết xấu làm giảm sản lượng ở Australia - nước xuất khẩu quặng sắt hàng đầu thế giới, và dịch Covid-19 bùng phát ở Brazil - nước xuất khẩu lớn thứ 2 thế giới.

Tuy nhiên, sự chuyển động của dòng chảy quặng sắt trên khắp thế giới không không thấm gì so với biến động giá khoáng sản này.

Trong 8 tháng đầu năm nay, nhập khẩu quặng sắt của Trung Quốc là 746,5 triệu tấn, giảm 1,7% so với cùng kỳ năm 2020, theo số liệu của hải quan nước này.

Tính riêng tháng 8/2021 nhập khẩu quặng sắt là 97,49 triệu tấn, cao nhất kể từ tháng 4 đây là là dấu hiệu cho thấy nguồn cung đang phục hồi.

Tháng 9 có khả năng chứng kiến lượng nhập khẩu thậm chí còn cao hơn nữa, với dữ liệu theo dõi tàu của Refinitiv ước tính có tới 111 triệu tấn quặng sắt sẽ cập cảng Trung Quốc trong tháng này, còn dữ liệu của công ty tư vấn hàng hóa Kpler thậm chí còn lạc quan hơn với ước tính 116,6 triệu.

Cho đến nay, khối lượng nhập khẩu tăng trong thời gian gần đây không được tích trữ ở các kho hàng. Theo đó, lượng quặng sắt tồn trữ tại các kho cảng trong tuần kết thúc vào 17/9 đã giảm tuần thứ 2 liên tiếp, xuống 130,1 triệu tấn, dữ liệu từ công ty tư vấn SteelHome cho thấy. Một năm trước đó, lượng lưu trữ chỉ là 118,3 triệu tấn. Tuy nhiên, đó là điều bình thường vì các kho dự trữ quặng thường tăng cao trước khi mùa đông đến, sau đó giảm dần khi thời tiết lạnh giá qua đi, vì hoạt động xây dựng sẽ được khôi phục khi thời tiết ấm dần lên.

Về phía nguồn cung, xuất khẩu quặng sắt từ những nước cung cấp hàng đầu thế giới trong tháng 9 này ước tính chậm lại. Dữ liệu ước tính của Kpler cho thấy Australia sẽ xuất khẩu 75,2 triệu tấn, giảm so với 76 triệu tấn của tháng 8 và 73,1 triệu tấn của tháng 7. Trong khi đó, xuất khẩu của Brazil trong tháng 8 dự báo là 29,5 triệu tấn, cũng giảm so với mức 34,4 triệu tấn trong tháng 8 - tháng xuất khẩu cao nhất trong năm nay.

Nhà xuất khẩu lớn thứ 3 thế giới - Nam Phi - cũng sẽ giảm xuất khẩu. Theo Kpler, nước này sẽ xuất khẩu 4,9 triệu tấn quặng sắt trong tháng 9, giảm so với 5,6 triệu trong tháng 8 - mức cao nhất kể từ tháng 12/2020.

Nhìn chung, thị trường dường như cân bằng hơn so với đầu năm - khi nguồn cung bị gián đoạn và sản lượng thép của Trung Quốc hàng tháng liên tiếp lập những kỷ lục cao mới.

Phải chăng điều đó cho thấy mức giá quặng sắt khoảng 100 USD/tấn là không hợp lý?

Lịch sử cho thấy rằng giá quặng sắt thường ở dưới ngưỡng 100 USD/tấn lâu hơn là trên 100 USD/tấn. Giá quặng sắt giao ngay đã ở dưới mức 100 USD/tấn trong suốt hơn 6 năm tính đến tháng 6/2020, và chỉ vượt 100 USD/tấn trong khoảng thời gian ngắn ngủi từ tháng 5 đến tháng 8/2019, khi nhu cầu thép của Trung Quốc tăng trong mùa hè đẩy giá lên tới 125 USD/tấn.

Giả định tình trạng gián đoạn nguồn cung quặng sắt từ nay đến cuối năm không đáng kể, và Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì mục tiêu hạn chế sản lượng thép năm 2021 không quá mức của năm 2020 thì khả năng giá hồi phục lên trên mức 100 USD/tấn sẽ ít khả năng xảy ra.

Tuy nhiên, với thực tế là thị trường quặng sắt gần đây không chỉ bị tác động bởi cung và cầu, cũng không loại trừ giá khoáng sản này có thể đột ngột đảo chiều một cách bất ngờ ngoài mọi dự đoán.